Πληθώρα φορέων επαγγελματικής κατάρτισης, συσσώρευση πιστοποιημένων εκπαιδευτών και ραγδαίες τεχνολογικές αναβαθμίσεις, έχουν δημιουργήσει ασφυκτικό ανταγωνιστικό περιβάλλον. Νομοθετικές παρεμβάσεις της Ε.Ε προσπαθούν να ανασυνθέσουν το νέο αυτό εκπαιδευτικό τοπίο, μέσω της διαρκούς αναβάθμισης γνώσεων και δεξιοτήτων των εκπαιδευτών.
Οι ραγδαίες και βαθιές αλλαγές στον επιστημονικό, τεχνολογικό, οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό τομέα προβάλλουν επιτακτική την ανάγκη για επικαιροποίηση και διαρκή αναβάθμιση των γνώσεων και δεξιοτήτων των πολιτών προκειμένου να ανταποκριθούν στις ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις της προσωπικής και εργασιακής τους ζωής.
Η ανάγκη για συνεχιζόμενη εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση με σκοπό την ενεργοποίηση των ατόμων και ομάδων για ατομική και κοινωνική ανάπτυξη, η προώθηση της ενεργού συμμετοχής των πολιτών και η αύξηση των δυνατοτήτων κοινωνικής ένταξης και απασχόλησης, ώθησαν τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν πολιτικές στον τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων.
Η ραγδαία ανάπτυξη του πεδίου της εκπαίδευσης ενηλίκων αποτελεί στις μέρες μας ένα φαινόμενο παγκόσμιας εμβέλειας. Ο πολλαπλασιασμός των φορέων που προσφέρουν προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων και συνεχιζόμενης κατάρτισης συνεπάγεται και αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού που εμπλέκεται στο σχεδιασμό, την οργάνωση και την υλοποίηση των προγραμμάτων αυτών. Ως εκ τούτου, κρίνεται άμεση και επιτακτική η ανάγκη ώστε αυτό το ανθρώπινο δυναμικό να είναι άρτια εκπαιδευμένο.
Στο σημείο αυτό καλούμαστε να αποσαφηνίσουμε την έννοια του εκπαιδευτή ενηλίκων. Ο εκπαιδευτής ενηλίκων αποτελεί βασικό συντελεστή στην εκπαιδευτική διαδικασία που λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης. Ο ρόλος του εκπαιδευτή ενηλίκων στις μεταβαλλόμενες κοινωνικές συνθήκες, με τη ραγδαία ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών, την ταχεία παραγωγή, ανανέωση και διάδοση της γνώσης και, ακολούθως, την ταχεία απαξίωση των γνώσεων που έχουν κατακτηθεί, είναι σημαντικός. Ο εκπαιδευτής είναι αυτός που θα φέρει τους ενηλίκους σε επαφή με τη γνώση, που θα σχεδιάσει, θα οργανώσει, θα συντονίσει και θα αξιολογήσει τα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, και στη συνέχεια θα αναπτύξει νέες, ευέλικτες μορφές εκπαίδευσης, συμβάλλοντας έτσι στην πολύπλευρη ανάπτυξη των ενηλίκων και στην προσαρμογή τους στο εκάστοτε κοινωνικό συγκείμενο. Με άλλα λόγια, είναι διαμεσολαβητής ανάμεσα στο άτομο και το αντικείμενο της μάθησής αυτού.
Η αναγκαιότητα της εκπαίδευσης των εκπαιδευτών αναδεικνύεται και μέσα από κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο Λευκό Βιβλίο για την εκπαίδευση και την κατάρτιση «Διδασκαλία και μάθηση: Προς την κοινωνία της γνώσης», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβληματίζεται σχετικά με την ανάπτυξη της ευελιξίας των συστημάτων εκπαίδευσης και με το:
- πώς μπορεί να διατηρηθεί και να αυξηθεί το status των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτών, παρακινώντας τους ταυτόχρονα να ικανοποιήσουν τις πολλαπλές ανάγκες της κοινωνίας της μάθησης. καθώς και:
- πώς μπορούν να προετοιμαστούν οι εκπαιδευτικοί και οι εκπαιδευτές για την ανάπτυξη των σκοπών της εκπαίδευσης και των επακόλουθων τροποποιήσεων των διδακτικών μεθόδων και εργαλείων.
Η Ανακοίνωση της Επιτροπής για την πραγμάτωση μιας ευρωπαϊκής περιοχής δια βίου μάθησης, καθιστά γνωστό ότι: Νέες μέθοδοι διδασκαλίας και μάθησης θέτουν υπό αμφισβήτηση τους παραδοσιακούς ρόλους και τις αρμοδιότητες των εκπαιδευτικών, των εκπαιδευτών και άλλων συντελεστών της μάθησης. Υπάρχει, επομένως, μία επιτακτική ανάγκη να αναπτυχθεί η κατάρτισή τους, μεταξύ άλλων και σε πολυπολιτισμικές ικανότητες, ώστε να εξασφαλιστεί ότι διαθέτουν την ικανότητα και το κίνητρο να αντιμετωπίσουν τις νέες προκλήσεις, και να προωθήσουν την ανεκτικότητα και τις δημοκρατικές αξίες
Για να μπορέσουν λοιπόν να υλοποιηθούν προγράμματα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης είναι αναγκαίο οι εκπαιδευτές ενηλίκων να γνωρίσουν τη διδακτική μεθοδολογία της εκπαίδευσης ενηλίκων. Είναι αναγκαίο να πιστοποιηθούν, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 19 του ν. 3879/2010 (Α΄163), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 39, του Ν.4342/2015 (Α’ 143), όπως αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 5 του άρθρου 19 του Ν. 4452/2017 (Α’ 17), ότι διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες, προκειμένου να διδάξουν σε ομάδες ενηλίκων, σε δομές της μη τυπικής εκπαίδευσης (ΙΕΚ, ΚΔΒΜ κ.λπ.).
Τέλος, σύμφωνα με τις θεωρητικές προσεγγίσεις που έχουν αναπτυχθεί σχετικά με τον εκπαιδευτή ενηλίκων, διαπιστώνεται ότι το έργο του είναι εξαιρετικά απαιτητικό και σύνθετο. Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που χρειάζεται να συγκεντρώνουν τα μέλη του συγκεκριμένου επαγγελματικού κλάδου είναι ποικίλα, γεγονός που οφείλεται στο ότι οι ενήλικοι ως εκπαιδευόμενοι έχουν ποικίλες απαιτήσεις από την εκπαίδευση ενηλίκων. Η κοινωνία της γνώσης, την οποία καλούνται να υπηρετήσουν οι εκπαιδευτές ενηλίκων, επιτάσσει την κατοχή από τα άτομα πολλαπλών δεξιοτήτων, τις οποίες οφείλει να καλλιεργήσει ο εκπαιδευτής.
Στο σημείο αυτό κρίνεται επιτακτική η ανάγκη ύπαρξης προγραμμάτων εκπαίδευσης ενηλίκων, ώστε να εφοδιάσουν τους εκπαιδευτές με την απαραίτητη τεχνογνωσία, η οποία θα τους δώσει τη δυνατότητα να εμφυσήσουν στους εκπαιδευομένους την αγάπη για τη μάθηση.
Γινετε κι εσεις μέλος στην ομάδα του ΕΣΠΑ ΕΡΓΑΣΙΑ για να μένετε πάντα ενημερωμένοι.
