Με την ψήφιση των νόμων 3863/2010, 4093/2012 και 3996/2011 επήλθαν αλλαγές στην ασφαλιστική νομοθεσία, που σχετίζονται τόσο με την κατά περίπτωση αύξηση των ορίων ηλικίας, όσο και με τη διεύρυνση των πλασματικών χρόνων αναγνώρισης. Ειδικότερα, η δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικών χρόνων έδωσε σε πολλές κατηγορίες ασφαλισμένων την ευκαιρία να μπορούν να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα και να μην επηρεαστούν από την αύξηση των ορίων ηλικίας. Ωστόσο, η χρησιμοποίηση των δυνατοτήτων αναγνώρισης των πλασματικών χρόνων εκ μέρους του ενδιαφερόμενου κοινού θέλει προσοχή, ώστε να αποφευχθούν τόσο οι άσκοπες εξαγορές χρόνου ασφάλισης, όσο και οι λανθασμένες επιλογές, που πιθανόν να οδηγήσουν σε αιτήσεις συνταξιοδότησης με απορριπτική κατάληξη.
Προκειμένου να διευκολύνουμε τις επιλογές των ασφαλισμένων σχετικά με τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσουν για να κατοχυρώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με αναγνωρίσεις πλασματικών ετών ασφάλισης, θα διακρίνουμε τους πλασματικούς χρόνους σε δύο σημαντικές κατηγορίες:
Α. ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΠΟΥ ΙΣΧΥΟΥΝ ΓΙΑ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΕΩΣ ΤΟ 2010
Αφορά τους ασφαλισμένους αρμοδιότητας υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, που συμπληρώνουν τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για συνταξιοδότηση λόγω γήρατος με προϋποθέσεις που ισχύουν μέχρι 31/12/2010, με προσμέτρηση χρόνων με εξαγορά ή χωρίς και προβλέπονται από το άρθρο 40 του ν 2084/92 (όπως ίσχυε πριν από την τροποποίησή του με την παρ. 18 του αρθ. 10 του ν 3863/2010).
Οι χρόνοι αυτοί είναι :
- χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας (χωρίς μειώσεις του ποσού της εξαγοράς).
- χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών.
- χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών και μέχρι 2 έτη.
- χρόνος επιδότησης λόγω ασθενείας και επιδοτούμενης ανεργίας και μέχρι 200 ημέρες για κάθε αιτία και εφόσον οι χρόνοι αυτοί βρίσκονται εντός της τελευταίας δεκαετίας πριν από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης.
- πλασματικός χρόνος παιδιών του άρθρου 141 του ν 3655/08 (νόμος Πετραλιά). Η δυνατότητα προσμέτρησης του χρόνου αυτού δίνεται για παιδιά που γεννήθηκαν μετά το 2000. Ο χρόνος αυτός δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μειωμένη σύνταξη άλλα μόνο για πλήρη, δεν ισχύει για την κατοχύρωση ή τη θεμελίωση με τις διατάξεις των 37 ετών, των 4.500 ημερών, των βαρέων και των μητέρων με ανήλικο. Το κόστος της αναγνώρισης επιβαρύνει το Ταμείο (π.χ. ΙΚΑ) και το δικαίωμα μπορεί να αξιοποιηθεί και από τον άντρα, αν δεν κάνει χρήση η σύζυγός του.
Οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας, δηλ. οι ασφαλισμένοι που συμπληρώνουν τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για συνταξιοδότηση λόγω γήρατος με προϋποθέσεις που ισχύουν μέχρι και 31/12/2010, έχουν δύο σημαντικούς περιορισμούς:
Πρώτον: Δεν έχουν δικαίωμα να αναγνωρίσουν για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος τους πλασματικούς χρόνους που καθιερώθηκαν από το 2011 και μετά (άρθρο 40 του ν 3996/2011) (π.χ. χρόνος λόγω σπουδών, παιδιών, κενών ασφάλισης κ.λπ.) και
Δεύτερον: Η αίτηση αναγνώρισης πρέπει να υποβληθεί μέχρι το τέλος του 2013, δηλ. μέχρι τις 31/12/2013.
Στην κατηγορία αυτών των ασφαλισμένων ανήκουν οι ασφαλισμένοι του ΙΚΑ άνδρες και γυναίκες που συνταξιοδοτούνται με τις διατάξεις των 10.500 ή 10.000 ημερών ασφάλισης, καθώς και οι όσοι συνταξιοδοτούνται με τις διατάξεις των βαρέων (10.500 με 7.500 βαρέα), οι μητέρες με ανήλικα ασφαλισμένες στο ΙΚΑ, οι ασφαλισμένοι στα ειδικά ταμεία, οι ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ, οι ασφαλισμένοι στο ΕΤΑΑ.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Μητέρα ανήλικου παιδιού 48 ετών ασφαλισμένη στο ΙΚΑ, που μέχρι το 2010 έχει 5.000 ημέρες χρόνο ασφάλισης και έχει δύο χρόνια εκπαιδευτική άδεια, θα πρέπει μέχρι το τέλος του 2013 να υποβάλει αίτηση αναγνώρισης για το χρόνο αυτόν προκειμένου να κατοχυρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις προϋποθέσεις που απαιτούνται το 2010 (50 ετών μειωμένη σύνταξη ή 55 ετών πλήρη με 5.500 και ανήλικο).
- Αντρας ασφαλισμένος στο ΙΚΑ, που μέχρι το τέλος του 2010 έχει συμπληρώσει 33 έτη ασφάλισης (9.900 ημέρες) στο ΙΚΑ, έχει στρατιωτική υπηρεσία δύο χρόνων και είναι ηλικίας 56 ετών, αν επιθυμεί να κατοχυρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που απαιτούνται το 2010 (58 ετών με 10.500 ημέρες εργασίας), θα πρέπει να υποβάλει αίτηση αναγνώρισης της στρατιωτικής του υπηρεσίας μέχρι την 31/12/2013.
- Ανδρας ασφαλισμένος στο ΤΣΕΜΔΕ, που μέχρι το τέλος του 2010 έχει συμπληρώσει 33 έτη ασφάλισης, έχει στρατιωτική υπηρεσία δύο ετών και είναι ηλικίας 59 ετών, αν επιθυμεί να κατοχυρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που απαιτούνται το 2010 (60 ετών με 35 χρόνια ασφάλισης ), θα πρέπει να υποβάλει αίτηση αναγνώρισης της στρατιωτικής του υπηρεσίας μέχρι την 31/12/2013.
- Μητέρα ανήλικου παιδιού ασφαλισμένη στο ΤΣΠ – ΕΤΕ (υπάλληλος της Εθνικής Τράπεζας), διορισμένη μετά το 1983, 49 ετών, που έχει συμπληρώσει μέχρι το τέλος του 2010 17 χρόνια και δύο μήνες υπηρεσία και έχει λάβει γονική άδεια ανατροφής του παιδιού της διάρκειας ενός έτους και δύο μηνών, αν επιθυμεί να κατοχυρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που απαιτούνται το 2010 (50 ετών μειωμένη ή 55 ετών πλήρη, με 18 έτη και 3 μήνες και ανήλικο παιδί), θα πρέπει να υποβάλει αίτηση αναγνώρισης της γονικής άδειας ανατροφής μέχρι την 31/12/2013.
- Γυναίκα υπάλληλος της Εθνικής Τράπεζας, ασφαλισμένη στο ΤΣΠ – ΕΤΕ από το 1985, η οποία έχει 24 χρόνια ασφάλισης μέχρι το τέλος του 2010 και είναι 55 ετών το 2010, και έχει λάβει εκπαιδευτική άδεια άνευ αποδοχών. Για να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που απαιτούνται το 2010 (55 ετών μειωμένη ή 60 ετών πλήρη με 25 έτη υπηρεσίας), θα πρέπει να υποβάλει αίτηση αναγνώρισης της εκπαιδευτικής άδειας μέχρι την 31/12/2013.
- Ανδρας ασφαλισμένος στο ΙΚΑ με βαρέα που μέχρι το τέλος του 2010 έχει συμπληρώσει 9900 ημέρες εργασίας (33 χρόνια) εκ των οποίων 7500 στα βαρέα, έχει στρατιωτική υπηρεσία δύο χρόνων και είναι 54 ετών .Αν επιθυμεί να κατοχυρώσει δικαίωμα με προυποθέσεις που απαιτούνται το 2010 (πλήρη 55 ετών με 10.500 η μειωμένη 53 ετών με 10.500) θα πρέπει να υποβάλει αίτηση αναγνώρισης της στρατιωτικής του υπηρεσίας μέχρι την 31/12/2013.
- Αντρας ασφαλισμένος στον ΟΑΕΕ, που μέχρι το τέλος του 2010 έχει συμπληρώσει 33 έτη ασφάλισης, έχει δύο χρόνια στρατιωτικής υπηρεσίας και είναι 58 ετών. Αν επιθυμεί να κατοχυρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που απαιτούνται το 2010 (60 ετών με 35 χρόνια), θα πρέπει να υποβάλει αίτηση αναγνώρισης της στρατιωτικής του υπηρεσίας μέχρι την 31/12/2013.
- Αντρας ασφαλισμένος στο ΙΚΑ, που έχει μέχρι το τέλος του 2010 9.300 ημέρες εργασίας, έχει στρατιωτική υπηρεσία δύο χρόνων και είναι 60 ετών. Αν επιθυμεί να κατοχυρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που απαιτούνται το 2010 για πλήρη σύνταξη (62 ετών με 10.000 ημέρες), θα πρέπει να υποβάλει αίτηση αναγνώρισης της στρατιωτικής του υπηρεσίας μέχρι την 31/12/2013.
Β. ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΠΟΥ ΙΣΧΥΟΥΝ ΓΙΑ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ 1/1/2011
Με το άρθρο 40 του ν 3996/2011 θεσπίστηκαν νέοι πλασματικοί χρόνοι, ενώ επαναπροσδιορίστηκαν και διευρύνθηκαν οι παλιοί.
Ενδεικτικά, οι χρόνοι αναγνώρισης είναι:
Αναγνώριση ετών σπουδών, αναγνώριση κενών διαστημάτων ασφάλισης, αναγνώριση χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας, αναγνώριση χρόνου παιδιών, αναγνώριση απεργίας, αναγνώριση μαθητείας, αναγνώριση χρόνου επιδοτούμενης ασθενείας (μέχρι 300 ημέρες) και επιδοτούμενης ανεργίας (μέχρι 300 ημέρες), αναγνώριση χρόνου εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών, αναγνώριση χρόνου γονικής άδειας ανατροφής.
Δικαίωμα αναγνώρισης χρόνων που ισχύουν μετά την 1/1/2011 έχουν μόνον όσοι θεμελιώνουν /κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με αυξημένες χρονικές – ηλικιακές προϋποθέσεις που ισχύουν από 1/1/2011 και μετά βάσει του ν 3863/2010.
Εξαιρούνται του δικαιώματος για αναγνώριση πλασματικών ετών ασφάλισης οι ασφαλισμένοι μετά την 1/1/993, εκτός των γυναικών με ανήλικα τέκνα.
Ως προϋπόθεση για αναγνώριση είναι η πραγματοποίηση 3.600 ημερών πραγματικής ή προαιρετικής ασφάλισης.
Η αίτηση για αναγνώριση μπορεί να υποβληθεί οποτεδήποτε, προγενέστερα ή μεταγενέστερα του έτους του οποίου τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης επιθυμούν να κατοχυρώσουν, ακόμη και ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης.
Για το λόγο αυτόν, οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας δε χρειάζεται να προστρέχουν για να υποβάλουν σχετικές αιτήσεις πριν από τη συνταξιοδότησή τους, καθώς δεν τίθεται από το νόμο κανένας χρονικός περιορισμός.
