Κοινωνική αναταραχή από το «μπλόκο» στις γονικές παροχές

Αν ισχύσει, σύντομα ο αριθμός των νοικοκυριών που εγκλωβίζονται στο μέτρο θα αυξηθεί τόσο που θα εξελιχθεί σε κοινωνικό φαινόμενο – Εισηγήσεις για να υπάρξει «χαλάρωση», θέτοντας τουλάχιστον κάποιο μίνιμουμ ποσό οφειλής.

Σφοδρές κοινωνικές αντιδράσεις φοβούνται στο υπουργείο Οικονομικών πως θα ξεσπάσουν για το μέτρο της απαγόρευσης των γονικών παροχών ακινήτου που διέταξε η κυβέρνηση σε βάρος δύο εκατομμυρίων οφειλετών της εφορίας. Καθώς οι πρώτοι οφειλέτες που δοκίμασαν μέσα στον Ιανουάριο να κάνουν γονική παροχή στα παιδιά τους ανακάλυψαν ότι έπεσαν ήδη σε «μπλόκο» της εφορίας, χιλιάδες νοικουριά αντιλαμβάνονται πως βρίσκονται πλέον αντιμέτωπα με φαινόμενα κοινωνικού αποκλεισμού, επειδή χρωστούν έστω και ένα ευρώ στην εφορία.Καθώς μάλιστα πολλοί με δυσκολία πληρώνουν έστω και τα 15 ευρώ το μήνα της ρύθμισης χρεών που έχουν κάνει, αντιλαμβάνονται ότι το Κράτος τούς απαγορεύει ουσιαστικά να «προικίσουν» τα παιδιά τους αφού με τις νέες εντολές που έδωσε στις ΔΟΥ ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων κύριος Χάρης Θεοχάρης καλούνται να πληρώσουν και τουλάχιστον 300 ευρώ -που δεν τα έχουν– για εγγραφή υποθήκης, ενώ θα πρέπει να πληρώσουν και άλλα τόσα για την εξάλειψή της, αν και εφόσον εξοφλήσουν πρώτα τα χρέη τους στην εφορία.

Παρότι στο υπουργείο Οικονομικών ισχυρίζονται πως το μέτρο ίσχυε και πριν, η απαίτηση για εγγραφή υποθήκης εναπόκειτο ως τώρα στην κρίση του εφόρου εφόσον διαπίστωνε πως υπήρχαν μεγάλα χρέη και η γονική παροχή υπέκρυπτε δόλο αποφυγής των κατασχέσεων σε βάρος του οφειλέτη, αν χρωστούσε μεγάλα ποσά. Με το νέο καθεστώς όμως, 1.1.2014 η απαίτηση της υποθήκης καθίσταται υποχρεωτική για τον έφορο και για οποιοδήποτε ποσό και αν οφείλει ο πολίτης στην εφορία, ασχέτως και αν τηρεί κανονικά τη ρύθμιση που έχει κάνει στην εφορία.

Αντιλαμβάνονται έτσι πολλοί στο υπουργείο πως, αργά ή γρήγορα, ο αριθμός των νοικοκυριών που εγκλωβίζονται στις νέες διατάξεις που ισχύουν από 1.1.2014 θα αυξηθεί τόσο, που σύντομα θα εξελιχθεί σε σε κοινωνικό φαινόμενο με ανεξέλεγκτες διαστάσεις και συνέπειες.

Για τα λόγο αυτό το θέμα προκαλεί έντονες συζητήσεις στο υπουργείο και διατυπώνονται και εισηγήσεις για να υπάρξει «χαλάρωση» του μέτρου, θέτοντας τουλάχιστον κάποιο μίνιμουμ ποσό οφειλής πάνω από το οποίο θα ενεργοποιείται το μέτρο (πχ για χρέη άνω των 5.000 ευρώ).

Επιπλέον εκφράζεται και η άποψη πως αν δεν επανέλθει η απόφαση στην κρίση του εφόρου, να εξετάζεται τουλάχιστον η προέλευση της οφειλής ή η ιδιότητα του οφειλέτη ώστε να εξαιρεθούν πχ οι μισθωτοί που οι οικογένειές τους δεν εμπλέκονται σε επιχειρηματική δραστηριότητα και δεν ενυπάρχει κίνδυνος να μεταβιβάσουν περιουσιακά στοιχεία μιας εταιρίας ή να προβούν δολίως σε νομικές ενέργειες με σκοπό να αποφύγουν τα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης από το δημόσιο.

Αν και το μέτρο σκοπεί στη διασφάλιση των συμφερόντων του δημοσίου, πρακτικά η εφορία δεν εξασφαλίζει είσπραξη χρημάτων μέσω της υποθήκης αλλά … συλλογή ακινήτων. Επιπλέον η απαίτηση για υποθήκευση ακινήτου ακυρώνει στην πράξη την ρύθμιση που νόμιμα έχει κάνει για τα χρέη του ο γονέας που το μεταβιβάζει.

Επιπλέον η φορολογική αρχή καταλύει τη ρύθμιση και στην περίπτωση που η μεταβίβαση «συνοδεύεται » με τίμημα, αφού θα παρακρατεί μέσω του συμβολαιογράφου το σύνολο του ποσού των ρυθμισμένων οφειλών, έστω και αν δεν υπάρχει απλήρωτη δόση του οφειλέτη!

Τι προβλέπει η απόφαση

Όλα ξεκίνησαν από την 1-1-2014, με την εφαρμογή του νέου καθεστώτος χορήγησης φορολογικής ενημερότητας το οποίο προβλέπει ότι «στην περίπτωση της μεταβίβασης ακινήτου ή της σύστασης εμπράγματου δικαιώματος επʼ αυτού χωρίς τίμημα, δεν χορηγείται αποδεικτικό ενημερότητας, εφόσον η είσπραξη της οφειλής δεν είναι διασφαλισμένη».

Συνεπώς, σε περίπτωση μεταβίβασης ακινήτου χωρίς να υπάρχει τίμημα από φορολογούμενο με ληξιπρόθεσμες προς το Δημόσιο οφειλές (ακόμα και ρυθμισμένες) η διαδικασία κατάρτισης του μεταβιβαστικού συμβολαίου δεν μπορεί να προχωρήσει αν προηγουμένως ο ενδιαφερόμενος δεν βάλει υποθήκη είτε το ίδιο το μεταβιβαζόμενο ακίνητο είτε κάποιο άλλο ακίνητο περιουσιακό στοιχείο του!

Με την ίδια απόφαση προβλέπεται ότι ο φορολογούμενος που θέλει να μεταβιβάσει με γονική παροχή ή δωρεά την ακίνητη περιουσία του δεν θα μπορεί να πραγματοποιήσει την μεταβίβαση αν διαπιστωθεί από την εφορία ότι κατά την τελευταία πενταετία δεν υπέβαλε μία ή περισσότερες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος ή ακινήτων ή άλλες δηλώσεις για τις οποίες ήταν υπόχρεος.

Ειδικότερα, με το άρθρο 3 της απόφασης του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων προβλέπεται ότι:

• Σε περίπτωση γονικής παροχής ή δωρεάς ακινήτου, δεν θα χορηγείται αποδεικτικό ενημερότητας στον φορολογούμενο που θέλει να προχωρήσει στη μεταβίβαση, εφόσον αυτός οφείλει στο Δημόσιο ληξιπρόθεσμο χρέος και δεν έχει προβεί στη διασφάλιση της οφειλής με εγγραφή υποθήκης είτε επί του μεταβιβαζόμενου ακινήτου είτε επί οποιουδήποτε άλλου ακινήτου περιουσιακού στοιχείου του.

• Μεταβίβαση ακινήτου με γονική παροχή ή δωρεά, καθώς και οποιαδήποτε άλλη μεταβίβαση (πώληση κ.λπ.) ακινήτου δεν είναι δυνατή αν προηγουμένως ο φορολογούμενος που επιθυμεί να την πραγματοποιήσει δεν έχει υποβάλει όλες τις φορολογικές δηλώσεις για τις οποίες ήταν υπόχρεος την τελευταία πενταετία. Η εφορία, εφόσον διαπιστώνει τη μη υποβολή μίας ή περισσοτέρων φορολογικών δηλώσεων (εισοδήματος, ακινήτων, ΦΠΑ κ.λπ.), δεν θα εκδίδει το αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας, το οποίο είναι απαραίτητο για να προχωρήσει η διαδικασία της μεταβίβασης.

Και όλα αυτά, ακόμα και για πράξεις που το δημόσιο δε δικαιούται να εισπράξει ούτε ένα ευρώ φόρο εφόσον, σύμφωνα με το ισχύον φορολογικό καθεστώς, οι γονικές παροχές ακίνητων περιουσιακών στοιχείων συνολικής αξίας έως 150.000 ευρώ είναι αφορολόγητες, καθώς επίσης και οι γονικές παροχές πρώτης κατοικίας αξίας έως 200.000 ευρώ.

Αφορολόγητο όριο αξίας 150.000 ευρώ ισχύει και για τις δωρεές ακινήτων από τους γονείς προς τα ενήλικα τέκνα και από τους παππούδες ή τις γιαγιάδες προς τα εγγόνια. Αφορολόγητο όριο 200.000 ευρώ ισχύει και σε περίπτωση απόκτησης πρώτης κατοικίας από άγαμο φορολογούμενο με δωρεά. Σε περίπτωση απόκτησης α΄κατοικίας με γονική παροχή ή δωρεά από έγγαμο φορολογούμενο ισχύει αφορολόγητο όριο 250.000 ευρώ, το οποίο προσαυξάνεται περαιτέρω αν υπάρχουν και προστατευόμενα παιδιά.