Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) ο τέταρτος σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου παγκοσμίως είναι η σωματική αδράνεια, με περίπου 3,2 εκατομμύρια θανάτους ετησίως. Για τα παιδιά και τους εφήβους ο Π.Ο.Υ. συνιστά φυσική δραστηριότητα καθημερινά τουλάχιστον εξήντα λεπτά μέτριας/υψηλής έντασης, δηλαδή επτά ώρες την εβδομάδα.
Επίσης, η διεθνής επιστημονική κοινότητα προτείνει το μάθημα της Φυσικής Αγωγής στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση να διαρκεί (150) εκατόν πενήντα λεπτά την εβδομάδα. Στη χώρα μας ο εβδομαδιαίος χρόνος για την σχολική Φυσική Αγωγή κυμαίνεται από ογδόντα έως εκατόν είκοσι λεπτά, χρόνος σημαντικά μικρότερος από τους αντίστοιχους άλλων Ευρωπαϊκών χωρών αλλά και από αυτόν που προτείνεται παγκοσμίως.
Επιπλέον, οι πρόσφατες έρευνες για την ελληνική επικράτεια είναι αποκαλυπτικές: Για το 38% των παιδιών η σχολική Φυσική Αγωγή είναι η μόνη τους εβδομαδιαία αθλητική δραστηριότητα, ενώ ο συνιστώμενος χρόνος φυσικής δραστηριότητας, ο οποιος προτείνεται από τον Π.Ο.Υ., καλύπτεται από το 50% των αγοριών και το 35% των κοριτσιών. Το ποσοστό αυτό μειώνεται στο Λύκειο (40% στα αγόρια και 25% στα κορίτσια), αυξάνεται στο Δημοτικό (86% και 68% αντίστοιχα)4 ενώ καλύπτεται πλήρως μόνο από τα παιδιά που παρακολουθούν το πρόγραμμα του ολοήμερου σχολείου, δηλαδή μόνο όταν η Φυσική Αγωγή συμπεριλαμβάνεται καθημερινά στο σχολικό πρόγραμμα.
Αξίζει να σημειωθεί, πως η μειωμένη φυσική δραστηριότητα επιφέρει σοβαρές επιπλοκές στη σωματική και ψυχική υγεία (παιδική παχυσαρκία, σακχαρώδης διαβήτης, μειωμένη καρδιοαναπνευστική αντοχή κ.λπ.) και, δυστυχώς τα ελληνόπουλα κατατάσσονται στις πρώτες θέσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το πρόβλημα παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις κατά την διάρκεια του δωδεκάμηνου εγκλεισμού της κοινωνίας λόγω της πανδημίας.
Η επιστημονική κοινότητα υποστήριξε και συνεχίζει να υποστηρίζει με σθένος τη σωματική άσκηση-φυσική δραστηριότητα ως αντίδοτο στην κατάθλιψη και την αναπόφευκτη αύξηση της παχυσαρκίας. Η εν γένει σημαντικότητα της φυσικής δραστηριότητας και η πραγματικά κρίσιμη συμβολή της στη σωματική και ψυχική υγεία των πολιτών, καταδεικνύονται – εκτός των άλλων – και από το γεγονός συμπερίληψής της, ανάμεσα στις ελάχιστες επιτρεπόμενες δυνατότητες καθημερινής μετακίνησης, σε περίοδο σχετικής απαγόρευσης λόγω της πανδημίας.
Η επιστημονική απαίτηση για “δια βίου άσκηση για υγεία και ποιότητα ζωής” η οποία βρίσκει εφαρμογή στα σύγχρονα προγράμματα Φυσικής Αγωγής στις περισσότερες χώρες του κόσμου αλλά και στη χώρα μας5 , είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για μια πολιτεία να εκπαιδεύσει φυσικά δραστήρια άτομα, που θα “απολαμβάνουν” επί μακρόν υγεία και καλύτερη ποιότητα ζωής.
Η καθημερινή συμμετοχή των μαθητών/-τριών σε ποιοτικά μαθήματα Φυσικής Αγωγής συμβάλλει στη βελτίωση των κινητικών δεξιοτήτων, στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας, στην ανάπτυξη κοινωνικο-συναισθηματικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων, έχει θετική επίδραση στις γνωστικές επιδόσεις, υποστηρίζει την αποδοχή μεταξύ των μαθητών/-τριών και βελτιώνει την συμπεριφορά και την αυτοεκτίμηση. Προτάσεις Για όλους τους παραπάνω λόγους, θεωρείται αναγκαία η μελέτη και η άμεση τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου της παρεχόμενης σχολικής Φυσικής Αγωγής στην Πρωτοβάθμια και στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Ως εκ τούτου, κρίνονται σκόπιμα και προτείνονται τα εξής:
- Αύξηση των ωρών του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής σε τουλάχιστον τρεις ώρες την εβδομάδα, για όλες τις τάξεις Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου.
- Διδασκαλία του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής αποκλειστικά από Εκπαιδευτικούς κλάδου ΠΕ11, Φυσικής Αγωγής.
- Συμπερίληψη του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής, βάσει της πολυεπίπεδης παιδαγωγικής του διάστασης και καταλληλότητας στο σχεδιασμό των νέων δραστηριοτήτων, όπως τα «Εργαστήρια Δεξιοτήτων» τα οποία εφαρμόζονται πιλοτικά στο Νηπιαγωγείο, το Δημοτικό και στην Α΄ Γυμνασίου.
- Τοποθέτηση εκπαιδευτικών Ειδικής/Προσαρμοσμένης Φυσικής Αγωγής στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ως παράλληλη στήριξη στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής (μέχρι σήμερα γίνεται από ΠΕ70 ειδικής αγωγής) για μαθητές/-τριες με αναπηρία. 5. Υλοποίηση ειδικών προγραμμάτων αθλητισμού, όπως αυτά περιγράφονται παρακάτω (Όμιλοι Αθλητισμού).
