Ριζική αλλαγή φέρνει το υπουργείο Δικαιοσύνης στη διαδικασία δημοσίευσης των διαθηκών, βάζοντας τέλος σε μια χρονοβόρα και γραφειοκρατική πρακτική δεκαετιών. Μέσω της νέας ψηφιακής πλατφόρμας diathikes.gr, οι διαθήκες θα μπορούν να δημοσιεύονται από 3 έως 7 ημέρες, έναντι των 330 έως και 450 ημερών που απαιτούνται σήμερα μέσω των Πρωτοδικείων.
Η δημοσίευση των διαθηκών – ιδιόχειρων, μυστικών και δημόσιων – θα γίνεται από την 1η Νοεμβρίου 2025 μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας diathikes.gr, την οποία θα διαχειρίζεται ο Συμβολαιογραφικός Σύλλογος Εφετείων Αθηνών-Πειραιώς-Αιγαίου και Δωδεκανήσου, εποπτευόμενος από το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Έναρξη λειτουργίας: 1η Νοεμβρίου 2025
Η νέα πλατφόρμα θα τεθεί σε λειτουργία με εφαρμογή σε όλες τις διαθήκες που θα κατατεθούν για θανάτους που συμβούν από την ημερομηνία αυτή και μετά. Παράλληλα, αναμένεται τροπολογία στη Βουλή ώστε να ενταχθούν στο νέο καθεστώς και οι περίπου 14.000 εκκρεμείς υποθέσεις δημοσίευσης διαθηκών στα Πρωτοδικεία.
Τι αλλάζει
- Η δημοσίευση διαθήκης δεν θα γίνεται πλέον στα δικαστήρια, αλλά ηλεκτρονικά από συμβολαιογράφους.
- Οι πολίτες αποκτούν άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες για την ύπαρξη διαθήκης μέσω του diathikes.gr.
- Η έκδοση πιστοποιητικών και πρακτικών θα γίνεται εντός λίγων ημερών.
- Καμία οικονομική επιβάρυνση για τους πολίτες σε σχέση με τη σημερινή διαδικασία.
Αποσυμφόρηση της Δικαιοσύνης
Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, ανέφερε ότι μόνο το 2024 κατατέθηκαν 76.543 αιτήσεις για δημοσίευση διαθηκών, εκ των οποίων οι 14.000 παραμένουν εκκρεμείς. Η μεταφορά της διαδικασίας στους συμβολαιογράφους σημαίνει:
- Απελευθέρωση τουλάχιστον 100 δικαστών και δεκάδων δικαστικών υπαλλήλων.
- Αποσυμφόρηση των Πρωτοδικείων που μέχρι σήμερα επωμίζονταν μεγάλο όγκο τέτοιων υποθέσεων.
- Επιτάχυνση στην έκδοση αποφάσεων και την είσπραξη φόρων κληρονομιάς.
Πώς θα λειτουργεί το diathikes.gr
- Ο συμβολαιογράφος θα καταχωρεί κάθε ιδιόγραφη, μυστική ή δημόσια διαθήκη στο Γενικό Μητρώο Διαθηκών.
- Ο πολίτης θα μπορεί να αναζητεί άμεσα και με ασφάλεια αν έχει κατατεθεί διαθήκη, μέσω της πλατφόρμας.
- Η δημοσίευση μπορεί να γίνεται την ίδια ημέρα με την υποβολή της αίτησης, εφόσον υπάρχει η ληξιαρχική πράξη θανάτου.
- Η διαδικασία συνδέεται με το Ευρωπαϊκό Μητρώο Διαθηκών (ARERT) για διασυνοριακή αναζήτηση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, Ιωάννης Μπούγας:
- Στο Πρωτοδικείο Αθηνών απασχολούνται 100 δικαστές και 12 υπάλληλοι αποκλειστικά για διαθήκες.
- Στη Θεσσαλονίκη: 59 δικαστές και 11 υπάλληλοι.
- Στον Πειραιά: 29 δικαστές και μόλις 1 υπάλληλος.
Η πλήρης μετάβαση στο νέο σύστημα αναμένεται να επανατοποθετήσει σημαντικό ανθρώπινο δυναμικό σε άλλους κρίσιμους τομείς της Δικαιοσύνης.
Πλεονεκτήματα για τον πολίτη
- Άμεση βεβαίωση ύπαρξης ή μη διαθήκης.
- Δημοσίευση και πρακτικό δημοσίευσης την ίδια ή την επόμενη εργάσιμη.
- Κήρυξη διαθήκης ως κυρίας και έκδοση πιστοποιητικού εντός 5 ημερών.
- Άμεση αξιοποίηση της κληρονομικής περιουσίας.
- Μείωση παραποιημένων ή αμφισβητούμενων διαθηκών.
- Πλήρης ψηφιακή διαφάνεια και ασφάλεια με σεβασμό στο GDPR.
Ο προϊστάμενος του Πρωτοδικείου Αθηνών, Χριστόφορος Λινός, και η πρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Αθηνών, Ελένη Κοντογεώργου, τόνισαν τη σημασία της μεταρρύθμισης: «Ένα τεράστιο κομμάτι του έργου των Πρωτοδικείων μεταφέρεται στους συμβολαιογράφους. Η Δικαιοσύνη θα ανασάνει».
Η Κοντογεώργου σημείωσε πως το Γενικό Μητρώο Διαθηκών είχε προβλεφθεί νομοθετικά από το 1954, αλλά μόλις τώρα υλοποιείται ψηφιακά.
Αναλυτικότερα, ο υπουργός Δικαιοσύνης ανέφερε:
«Το έτος 2024 εισήχθησαν στα Πρωτοδικεία της χώρας για δημοσίευση 76.543 αιτήσεις δημοσίευσης διαθηκών. Απ’ αυτές διεκπεραιώθηκαν οι 64.590 δηλαδή σε ποσοστό 84%. Άρα αυτό είχε ως αποτέλεσμα να έχουμε εκκρεμείς 14.000 υποθέσεις.
Τι σημαίνει αυτό. Εάν κάθε χρόνο κατατίθενται στα δικαστήρια κατά μέσο όρο περίπου 60-70.000 αιτήσεις διαθηκών και μετά από εκεί μεσολαβεί ένας χρόνος προκειμένου να εκδοθούν οι αποφάσεις και στη συνέχεια να εκδοθούν τα πιστοποιητικά. Οι χρόνοι αυτοί για να ολοκληρωθεί μια διαδικασία είναι 12 μήνες και ακριβέστερα περίπου 400 ημέρες στο Πρωτοδικείο της Αθήνας.
Με αυτή την αλλαγή που έχουμε ψηφίσει και θα μπει σε εφαρμογή από την 1η Νοέμβριου το σύνολο αυτών των υποθέσεων σε ετήσια βάση των 60-70 χιλιάδων αφαιρείται από τα δικαστήρια και μεταφέρεται στους συμβολαιογράφους οι οποίοι έχουν πλέον το δικαίωμα να δημοσιεύουν τις διαθήκες και να εκδίδουν τα αντίστοιχα πιστοποιητικά.
Ο χρόνος από τις 400 περίπου μέρες που χρειάζεται θα γίνει από 3-7 ημέρες για να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία. Αυτό σημαίνει τα εξής απλά αλλά πολύ σημαντικά πράγματα. Πρώτον η αφαίρεση 60-70 χιλιάδων υποθέσεων από τα δικαστήρια της χώρας, κάτι που σημαίνει απαλλαγή ενός σημαντικού αριθμού δικαστών που ασχολούνται με αυτές.
Σημαίνει επίσης απαλλαγή ενός σημαντικού αριθμού δικαστικών υπαλλήλων που ασχολούνται με την διεκπεραίωση των υποθέσεων αυτών όπως επίσης και απαλλαγή ενός άλλου σημαντικού αριθμού δικαστικών υπαλλήλων που ασχολούνται με την έκδοση των πιστοποιητικών.
Θα έχουμε τεράστια ωφέλεια όσον αφορά τους δικαστές οι οποίοι απαλλάσσονται και τους δικαστικούς γραμματείς. Έχουμε όμως μια μεγαλύτερη ωφέλεια η οποία αφορά στην εξυπηρέτηση των πολιτών όταν από 400 ημέρες που κάνουν σήμερα για να εξυπηρετηθούν στα δικαστήρια θα χρειάζονται μόνο 3 έως 7 το πολύ ημέρες. Και βεβαίως έχουμε μια σημαντική επαγγελματική δραστηριότητα που αφορά τους Έλληνες συμβολαιογράφους τους οποίους θέλω να ευχαριστήσω γιατί είχαν αυτή την εξαιρετικά πρωτότυπη ιδέα να γίνει αυτή η αλλαγή και συνέβαλαν αποφασιστικά να δημιουργηθεί η σχετική πλατφόρμα».
Σχετικά με τις εκκρεμείς διαθήκες ο κ. Φλωρίδης, ανέφερε: «Ο νόμος που θα αρχίσει να εφαρμόζεται από την 1η Νοέμβριου προβλέπει ότι στο σύστημα αυτό θα εισέρχονται υποθέσεις που αφορούν θανάτους που θα συμβαίνουν μετρά την 1η Νοέμβριου. Υπάρχει ένας κόσμος και είναι αρκετές χιλιάδες αυτοί οι οποίοι είτε εκκρεμούν υποθέσεις στα δικαστήρια, αυτές δηλαδή που έχουν προσδιοριστεί είτε δεν εκκρεμούν στα δικαστήρια αλλά οι διαθήκες έχουν κρατηθεί προκειμένου να λειτουργήσει το καινούριο σύστημα.
Γι’ αυτές τις υποθέσεις δεν θα ισχύει η πλατφόρμα και εντός του Νοεμβρίου θα υπάρξει νομοθετική ρύθμιση με την οποία θα ρυθμίσουμε όλες τις εκκρεμείς υποθέσεις. Έτσι ώστε το σύστημα να λειτουργεί ενιαία».
Από την πλευρά του ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Ιωάννης Μπούγας, επισήμανε ότι ο μεγάλος αριθμός αδρανών διαθηκών, δηλαδή αυτές που δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί, επιφέρει, μεταξύ των άλλων, καθυστέρηση στην είσπραξη φόρων κληρονομιάς από τις διαθήκες και προσέθεσε: «Η λειτουργία της πλατφόρμας αναμένεται να επιφέρει πολλαπλά οφέλη για τους δικαστικούς λειτουργούς, τους δικαστικούς υπαλλήλους, τους συμβολαιογράφους και κυρίως για τους πολίτες. Με τη νέα ρύθμιση, αποφορτίζουμε τους δικαστικούς λειτουργούς και τους δικαστικούς υπαλλήλους από ένα μεγάλο γραφειοκρατικό άχθος».
aftodioikisi.gr
